کشت قراردادی گندم در کشور بلاتکلیف مانده

به گزارش سپهر کشاورزی؛ سال زراعی گذشته بود که با ورود ساداتی‌نژاد به‌عنوان وزیر جهاد کشاورزی دولت سیزدهم پای اجرای کشت قراردادی به گفتمان مدیران این وزارتخانه باز شد؛ اما بعد از گذشت تنها یک‌سال زراعی دید کشاورزان به این طرح منفی شده و عملاً از اجرای موفق آن خبری نیست.

در اجرای کشت قراردادی و اثرات مثبت آن تمام کارشناسان هم عقیده هستند؛ اما از زمانی که این طرح به اجرا رسیده ایرادات و ضعف‌های کارشناسی آن کشاورزان را دچار خسارت و بدبینی کرده است، به‌طوری‌که برخی از کشاورزانی که سال گذشته اقدام به عقد قرارداد کشت قراردادی کردند، همچنان درگیر عدم اجرای تعهدات دولت هستند.

در سال زراعی جاری نیز بار دیگر با تاخیر قابل توجه بحث کشت قراردادی از پی‌گرفته شده و امسال نیز همانند سال گذشته برای کشاورز مزیتی در این کشت وجود ندارد

کشت قراردادی که سال زراعی قبل با وعده تامین تمام نهاده‌ها به‌صورت رایگان و اعتباری همراه با مشاوره و خرید تضمینی همراه بود نتوانست عملکرد موفقی ارائه دهد که البته دلیل اصلی آن عقب‌نشینی از اجرای محورهای مهم این قرارداد بود.

در سال زراعی جاری نیز بار دیگر با تاخیر قابل توجه بحث کشت قراردادی از پی‌گرفته شده و امسال نیز همانند سال گذشته برای کشاورز مزیتی در این کشت وجود ندارد.

شیوه‌نامه کشت قراردادی گندم پس از گذشت حدود ۴۰ روز از آغاز سال زراعی، یعنی در تاریخ ۱۴۰۱/۸/۹ به رؤسای سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها و ادارات کل غله و بازرگانی استان‌ها ابلاغ شده است؛ اما در این شیوه نامه موضوع جدید وجود ندارد و تنها گرفتن امضاء از کشاورز برای کاری روتین یعنی کست گندم آبی ملاک موفقیت طرح است.

گشت قرادادی برای یک هدف سهل‌الوصول کشت قراردادی در این شیوه‌نامه به گندم آبی اختصاص داده شده است.

گندم آبی یک کشت متداول در کشور توسط زراعین است و همه ساله در حدود شش میلیون هکتار کشت گندم آبی در کشور انجام می‌شود.

تامین کود و بیمه محصولات کشاورزی از موارد مهم اجرای کشت قراردادی گندم است

در این میان مهم‌ترین انگیزه برای کشت گندم آبی قیمت تضمینی گندم بوده است؛ به‌طوری‌که اگر برای کشاورز توجیه اقتصادی داشته باشد و همچنین بذر و نهاده مانند کود در دسترس باشد کشاورز اقدام به کشت می‌کند؛ بنابراین مفهوم کشت قراردادی برای محصولی که دارای نرخ تضمینی است تنها بیانگر ورود مستندسازی و قرارداد نویسی به مزراع کشاورزان است که آن با ابلاغیه‌ای دیرهنگام وقتی کشاورز محصول خود را کشت کرده است اهداف کشت قراردادی را محقق نمی‌کند.

در این شیوه‌نامه به اطلاع‌رسانی برای عقدقرارداد به کشاورزان الزام‌آور شده است؛ همچنین نصب برنامه کشت قراردادی روی گوشی همراه نیز از دیگر محورهای این شیوه‌نامه است، دریافت حواله کود نیز در این قرارداد آمده است که به‌صورت روتین در سال‌جاری برای چهار محصول ازجمله گندم کود در دسترس است.

نکته دیگر در این شیوه‌نامه مراجعه کشاورز به بانک برای دادن تضمین است که اگر کشاورز محصول خود را به دولت تحویل ندهد از محل تضامین و وثیقه‌ها مطالبات دولت وصول شود.

گندمکار منتظر کشت قراردادی نماند در این شیوه‌نامه به کود به‌عنوان یک محرک تشویقی برای عقد قرارداد اشاره شده است؛ همچنین تخفیف برای بیمه نیز به عنوان یک محرک برای عقد قرارداد آورده شده است، پیگیری‌های خبرنگار ما نشان می‌دهد میزان تشویقی کود برای گندم با توجه به گرانی اخیر کود توسط شرکت خدمات حمایتی ابزار موثری برای علاقه‌مندی کشاورز نبوده به‌خصوص اینکه کود باید توسط کشاورز به‌صورت نقدی خریداری شود.

همچنین تخفیف ۲۰ درصدی بیمه برای گندم آبی که ریسک پایینی دارد نیز نمی‌تواند موثر واقع شود؛ چراکه اغلب زارعین گندم آبی تمایلی به بیمه محصول خود ندارند.

مهاجر، معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی، در این زمینه گفته است: تامین کود و بیمه محصولات کشاورزی از موارد مهم اجرای کشت قراردادی گندم است.

وی هچنین اعلام کرده است: می‌خواستیم کل محصولات اساسی را زیر پوشش کشت قراردادی بیاوریم، ولی با توجه به شرایط کشور و تحریم‌ها، امسال کشت قراردادی را در گندم آبی خلاصه کردیم و امیدواریم بتوانیم این مهم را که به‌خاطر مسائل مالی و فنی به تعویق افتاد، اجرایی کنیم.

ناگفته پیداست کشت قراردادی برای گندم آبی تاکنون به میزان بالایی انجام شده است و معطل کشت قراردادی نمانده است، به‌عبارت دیگر کشت گندم آبی همه ساله در کشور انجام می‌شود و مهم‌ترین محرک کشاورزان برای کشت قیمت بوده است کارشناسان معتقد هستند بهره‌گیری از ظرفیت کشت قراردادی بهتر است، برای محصولاتی دیگر انجام شود که برای کشور به لحاظ مفاهیم توسعه‌ای مانند بحران آب و خاک دارای اولویت هستند و باید جایگزین محصولات پر آب‌بر شوند.